triantafyllou giorgos architect

ΑΠΩΛΕΙΕΣ:

ΠΑΝΑΓΗΣ ΨΩΜΟΠΟΥΛΟΣ, ΝΤΕΝΗΣ ΠΟΤΗΡΗΣ

Κείμενα: Ανωνύμου, Δημήτρη Φιλιππίδη

& Δημήτρη Αντωνακάκη

Παναγής Ψωμόπουλος, 29 11 2016

Ντένης Ποτήρης
(φωτογραφικό αρχείο Γιώργου Αντωνακάκη)

Οι αναγγελίες θανάτου παλαιότερων συναδέλφων δεν είναι φυσικά κάτι ευχάριστο για αυτό το blog. Εκτός όμως από την ενημέρωση των αναγνωστών, συχνά οι αναγγελίες συνοδεύονται με κείμενα και σχόλια που αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές, κυρίως για τους νεώτερους, που συμπληρώνουν το παζλ της ιστορίας της αρχιτεκτονικής δράσης των προσώπων αυτών στην Ελλάδα.

Αυτή την φορά ο Δημήτρης Φιλιππίδης και ο Δημήτρης Αντωνακάκης, μου έστειλαν κείμενα για τον Παναγή Ψωμόπουλο που «έφυγε» στις 14 Αυγούστου 2017 και για τον Ντένη Ποτήρη που πέθανε λίγες ημέρες πριν, δύο πρόσωπα με σημαντική παρουσία στον χώρο της αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας. Για τον Παναγή Ψωμόπουλο μάλιστα έλαβα και ένα ακόμη σχόλιο από γνωστό συνάδελφο που δεν θα ήθελε να αναφερθεί το όνομά του. Το δημοσιεύω κυρίως γιατί θεωρώ ότι συχνά η αλήθεια δεν πρέπει να κρύβεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Οι προσωπικότητες που φεύγουν, ενώ στην πραγματικότητα αναδεικνύονται μέσα από θετικές και αρνητικές συσχετίσεις και δράσεις, κατά κάποιο τρόπο η εικόνα τους αλλοιώνεται «μετά θάνατον», ευλογώντας υπέρμετρα την θετική μόνο πλευρά των ιδίων και των στενών συνεργατών τους.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΗ ΨΩΜΟΠΟΥΛΟ

ανωνύμου

Παναγής Ψωμόπουλος, 29 11 2016

«Τον Παναγή Ψωμόπουλο τον εκτιμούσα αφάνταστα, τον θαύμαζα για πολλά. Ήταν το πιο σπινθηροβόλο πνεύμα μέσα στην Οργάνωση Δοξιάδη, γι' αυτό και τον αντιπαθούσαν οι "κανονικοί", σίγουρα μερικοί τον μισούσαν κι από πάνω. Δεν τον πτοούσαν αυτές οι μικρότητες όμως...»

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΗ

του Δημήτρη Φιλιππίδη

Παναγής Ψωμόπουλος, 29 11 2016

Δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία σε όσους γνώριζαν τον Παναγή Ψωμόπουλο: ήταν ξεχωριστός. Δεν ήταν μόνο η πολυμάθειά του, η οξύνοιά του και η ευφράδειά του, που ζωντάνευαν οποιαδήποτε παρέα. Ήξερε να διαβάζει τους ανθρώπους. Ήταν ειλικρινής και άφοβος. Τολμούσε να πει τα πράγματα με το όνομά τους ενώ άλλοι δείλιαζαν ή κρύβονταν πίσω από τις λέξεις. Ήταν ανορθόδοξος, αιρετικός, με κριτική ματιά που δεν χάριζε κάστανα. Και πάνω από όλα: δεν καυχιόταν, δεν αυτοπροβαλόταν.

Παναγής Ψωμόπουλος, 29 11 2016

Προς τα έξω έδειχνε ένα άψογο επαγγελματικό πρόσωπο που μπορούσε επάξια να σταθεί δίπλα σε διασημότητες και ισχυρά πρόσωπα. Αυτά όλα τα προσόντα διέβλεψε ο Κ. Δοξιάδης όταν τον προσέλαβε, νεαρό απόφοιτο της Σχολής Αρχιτεκτόνων, για να του αναθέσει σε συνέχεια πολλές εμπιστευτικές αποστολές και ρόλους στον Οργανισμό Δοξιάδη. Ο Ψωμόπουλος δεν εκμεταλλεύτηκε τη θέση του, αντίθετα δεν έπαψε να λέει θαρρετά τη γνώμη του, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις. Πήρε επάνω του την οργάνωση του Κέντρου Οικιστικής, του θεωρητικού κλάδου του Γραφείου, και όταν χρειάστηκε, με προσωπικές θυσίες, συνέχισε να εκδίδει το περιοδικό Ekistics με τη διεθνή απήχηση.

Πολλά τον πίκραιναν αλλά δεν παραπονιόταν. Είχε μια ακλόνητη αίσθηση χρέους που τον κρατούσε όρθιο. Και μια απέραντη αγάπη για όσους εκτιμούσε.

Δημήτρης Φιλιππίδης

ΝΤΕΝΗΣ ΠΟΤΗΡΗΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ

«Στοχαστικός ερευνητής των αρχετύπων»

Ιδρυτικό μέλος του Εργαστηρίου 66

του Δημήτρη Αντωνακάκη

Ντένης Ποτήρης, (φωτογραφικό αρχείο Γιώργου Αντωνακάκη)

Δεν είναι ευχάριστο να στρέφεται κανείς στο παρελθόν με αφορμή την απώλεια αγαπημένων προσώπων, όπως σήμερα που πριν μέρες έμαθα πως χάθηκε -έφυγε για πάντα- ο καλός φίλος, συμμαθητής στο ΕΜΠ και παλιός άμεσος συνεργάτης μας, ο Ντένης Ποτήρης, συνιδρυτής του Εργαστηρίου 66, που η αριστερή του προέλευση τον ανάγκασε να εκπατριστεί το 1968 όταν επικράτησε η χούντα το ’67. Έκτοτε συναντηθήκαμε λίγες φορές, πάντα με τρυφερότητα και ιδιαίτερη συγκίνηση.

Έτσι, λοιπόν, και τώρα θυμάμαι διάφορες στιγμές της κοινής μας ζωής που ήθελα να καταθέσω, καθώς στοιχειοθετούν το κλίμα της εποχής που ζήσαμε μαζί, και ίσως, συμπληρώνoυν το παζλ της.

Ντένης Ποτήρης, Σουζάνα Αντωνακάκη,

(φωτογραφικό αρχείο Γιώργου Αντωνακάκη)

1953

Α’ έτος. Πρώτες μέρες στο Πολυτεχνείο. Πρώτες γνωριμίες. Ένας συμμαθητής με αστείο όνομα «Ποτήρης». Τριγύρω ειρωνικά χαμόγελα. Είναι συμπαθής.

Τον πλησιάζω:

-Πώς σε λένε; Ρωτώ, επιθυμώντας να ξεπεράσω το επίθετο.

-Ντένη, μου απαντά μ’ ένα αφοπλιστικό χαμόγελο.

-Και από πού είσαι; Από το Κάιρο;

Και είσαι μόνος στην Αθήνα;

-Μόνος, και γέλασε.

-Σχέδιο, πού έκανες σχέδιο;

-Λίγο, στον Μάρθα.

Δεν χρειαζόταν τίποτε άλλο για ν’ ανοίξει ένα δίαυλος επικοινωνίας, μια απλή πλούσια φιλία. Πολύ ασυνήθιστος τύπος, μοναχικός, ελεύθερος. Εύκολα μου προσφέρθηκε με πολλά ενδιαφέροντα για συντροφιά.

1954

Όλη η τάξη στο Α’ έτος έμεινε «μετεξεταστέα» για τον Σεπτέμβριο, εκτός από μια συμφοιτήτρια που είχε περάσει! Ο Ντένης ήταν στον κόσμο του με το τσιγάρο στο ένα χέρι και το μολύβι στο άλλο σχεδίαζε μέσα στον καπνό τα οράματά του. Είχε μείνει, όπως κι εγώ, στα Μαθηματικά. Ξεχνιότανε: στο διαγώνισμα του Σεπτεμβρίου αντί να χρησιμοποιήσει το κατάλληλο θεώρημα για να προχωρήσει στη λύση της άσκησης, ασχολήθηκε με την απόδειξη του θεωρήματος (!) και φυσικά δεν πρόλαβε να λύσει την άσκηση: έτσι κάπως έμεινε στην ίδια τάξη και από δικός μας συμμαθητής έγινε συμμαθητής της Σουζάνας που ερχότανε στην επόμενη χρονιά. Τότε δεν υπήρχε τρίτη περίοδος…

Σπουδές ονειρεμένες 1953-1958-1959

Χωρίς καμιά ιδιαίτερη συστηματική πρωτοβουλία σχηματίστηκε μια μικρή ομάδα 7-8 ατόμων από διαφορετικές τάξεις (5^ο έτος, 3^ο έτος, 2^ο έτος) αρχιτεκτονικής που συμπληρώνονταν κάθε φορά και με άλλους, άλλες κι ακόμα φοιτήτριες από τη Φιλοσοφική ή τη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου.

Η μαγεία των εκδρομών της εποχής.

Αυτή η συμπαγής αλλά ανοιχτή ομάδα σε κάθε ευκαιρία άφηνε την Αθήνα και με μια κουβέρτα, ένα σακίδιο και ελάχιστα χρήματα ταξίδευε στην Ελλάδα.

Δεκέμβριος 1955

Εκδρομή: Όσιο Λουκά - Αράχοβα.