triantafyllou giorgos architect

ΖΗΝΩΝΑΣ ΣΙΕΡΕΠΕΚΛΗΣ: ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΕΙΑ

«αρχιτεκτονική υψίστης διδακτικότητας»

Γιάννης Κίζης

Ζήνωνας Σιερεπεκλής

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής σε συνεργασία με το Σπίτι της Κύπρου, ξεκίνησε ένα νέο κύκλο διαλέξεων στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, προσκαλώντας Κύπριους αρχιτέκτονες να παρουσιάσουν το έργο τους.

Η παρουσίαση της πρώτης διάλεξης του αρχιτέκτονα Ζήνωνα Σιερεπεκλή με τίτλο «Χ του Τεκταίνεσθαι καθ’ εαυτόν» την Πέμπτη 14 Απριλίου 2016 από την μια μας στεναχώρησε λόγω της πολύ μικρής προσέλευσης συναδέλφων και από την άλλη μας γοήτευσε με το αναπάντεχα ενδιαφέρον έργο του, στους περισσότερους από μας άγνωστο. Στην διάλεξη ήταν παρούσα και η σύντροφος του και συνεργάτης του σε πολλά έργα Χριστίνα Ζαχαριάδου Σιερεπεκλή, με σπουδές αρχιτεκτονικής στο University of Texas στις ΗΠΑ και στο University College London (UCL).

B΄ Δημοτικό Σχολείου Αυγορού

Πέρα από οποιονδήποτε προσωπικό σχολιασμό της παρουσίασης, εκτιμώ ότι οι τοποθετήσεις και τα σχόλια που ακολούθησαν και τα οποία παραθέτω στην συνέχεια, είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Θεωρώ ότι αποτυπώνουν με τον καλύτερο τρόπο την ουσία της παρουσίασης ενός πολυτάλαντου και πολυσχιδή συναδέλφου, του οποίου το βιογραφικό μπορείτε να διαβάσετε στο τέλος αυτής της ανάρτησης. Εκτός από την αντιστασιακή του δράση στην Κύπρο, ο Ζήνωνας Σιερεπεκλής ασχολείται με την καλλιτεχνική φωτογραφία, τη γλυπτική και τη ζωγραφική, με ατομικές και ομαδικές εκθέσεις καθώς και σχετικές εκδόσεις βιβλίων.

Τα κείμενα που ακολουθούν, καταγράφηκαν επί τόπου ή έχουν ξαναγραφτεί από τους ομιλητές με βάση πάντα τα όσα εκεί σχολιάστηκαν.

Δημήτρης Φιλιππίδης

μια φωτογραφία

Παρακολουθώντας την παρουσίαση της δουλειάς του Ζήνωνα Σιερεπεκλή και της γυναίκας του, της Χριστίνας στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων στις 14 Απριλίου, εύλογα κανείς θα ρωτούσε ποιες επιδράσεις δέχτηκε στην τόσο πλούσια σταδιοδρομία του. Αν ήταν περισσότερο ο Scarpa και ο Michelucci, ή αν έπαιζε περισσότερο ο Rossi.

Το κλειδί το είχε ήδη όμως προσφέρει ο Ζήνωνας σε μια ασπρόμαυρη παλιά φωτογραφία, που έδειξε στην αρχή της διάλεξής του.

Ζήνωνας Σιερεπεκλής σε παιδική ηλικία

Εκεί διακρινόταν ένα μικρό αγόρι (ο ίδιος) να κρατά τη μανιβέλα του γρύλου που έχει τοποθετήσει κάτω από το αυτοκίνητο φιλικού επισκέπτη και προσπαθεί να το σηκώσει, ενώ στο βάθος φαινόταν το μισοχτισμένο, ακόμα στα τούβλα, σπίτι.

Σχέδιο του πατέρα του Ζήνωνα Σιερεπεκλή, που πραγματοποίησε για την ανοικοδόμηση του σπιτιού της οικογένειας

Ήταν το οικογενειακό του σπίτι, σχεδιασμένο και χτισμένο από τον πατέρα του, ξυλουργό με παιδεία δημοτικού σχολείου. Μια σημαδιακή φωτογραφία όμως που τα είχε όλα: τη σοβαρότητα του παιχνιδιού (ο γρύλος), το δημιουργικό πρότυπο (η φιγούρα του πατέρα-δημιουργού) και τον τόπο (ένα σπίτι σχεδιασμένο με το ένστικτο και δεμένο με τη γη).

Από το power point της διάλεξης. Η μικρή ζυγαριά, αυτοσχέδια κατασκευή του πατέρα, ισοροπεί με μια ένα ξυραφάκι στον αριστερο δίσκο

Μετά τις σπουδές του στην Ιταλία εδώ θα επιστρέψει ο Ζήνωνας, σήμερα ομολογώντας ότι μόλις τότε άρχισε να τον γνωρίζει. Έπρεπε να φύγει έξω, όπως τόσοι άλλοι, και να ξαναγυρίσει για να ανακαλύψει τον τόπο του, προικισμένος με τα «ιταλικά» του πια μάτια. Και πάνω σε αυτόν τον τόπο, με θαυμαστή τέχνη, θα κατόρθωνε μετά να συνδυάσει την ακρίβεια που διδάχτηκε από τον μαραγκό πατέρα του, την ιδιοφυΐα όσων γνώρισε στα ταξίδια του και το δικό του πολύπλευρο ταλέντο για να δημιουργήσει ένα έργο τόσο έντονα εικαστικό-αρχιτεκτονικό που πατάει στην Κύπρο και ανοίγεται στον κόσμο.

Δημήτρης Φιλιππίδης

Τάσος Κωτσιόπουλος

… αποκάλυπτε και μια βαθύτερη αίσθηση του χώρου

Η διάλεξη του Ζήνωνα Σιερεπεκλή, η πρώτη στη σειρά των διαλέξεων Κυπρίων αρχιτεκτόνων που γίνονται στο πλαίσιο των διαλέξεων του ΕΙΑ για την ελληνική αρχιτεκτονική, ήταν μια αποκάλυψη ακόμη και για όσους ήξεραν, έστω και μερικώς, το έργο του και γενικότερα την προσωπικότητά του.

Ομολογώ ότι ο τίτλος της διάλεξης δημιούργησε την αναμονή ότι ο Σιερεπεκλής θα έδινε έμφαση κυρίως στον λόγο περί αρχιτεκτονικής και λιγότερο στην ίδια την αρχιτεκτονική.

Καϊσίδειο Νηπιαγωγείο Πόλεως Χρυσοχούς

Συνέβη μάλλον το αντίθετο. Μέσα από επιλεγμένα παραδείγματα και εικόνες υψηλής ευαισθησίας, μας εισήγαγε σε μια προσωπική αρχιτεκτονική, πλούσια σε γεωμετρικές επιλογές, ευαίσθητη στην υλικότητα και φορτισμένη με συμβολισμούς σε όλες τις κλίμακες. Αυτός ο αρχιτεκτονικός κόσμος του –σε συνεργασία σε πολλά έργα με τη Χριστίνα Σιερεπεκλή – δεν εξαντλούσε, ωστόσο, την δυναμική του στο επίπεδο των γεωμετρικών επιλογών, της υλικότητας ή των συμβολισμών αλλά αποκάλυπτε και μια βαθύτερη αίσθηση του χώρου.

Το κτίριο Επιστημών της Αγγλικής Σχολής (Α΄ Βραβείο σε αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, Κρατικό Βραβείο)

Το κτίριο Επιστημών της Αγγλικής Σχολής ( Α΄ Βραβείο σε αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, Κρατικό Βραβείο)

Όσοι ακούσαμε αυτή τη διάλεξη ζήσαμε μια πολύτιμη εμπειρία, παραμερίζοντας την μικρή απογοήτευσή μας από το γεγονός ότι μια σειρά από απρόβλεπτες συγκυρίες περιόρισε λίγο το μέγεθος του ακροατηρίου. Αυτό όμως έκανε και τη συζήτηση που ακολούθησε λιγότερο πιεσμένη και πιο προσωπική για όσους μίλησαν. Έτσι, συνέβη το παράδοξο, ενώ όλοι συμφωνήσαμε ότι η αρχιτεκτονική του Σιερεπεκλή είναι δύσκολο να περιγραφεί με λόγια, πολλοί είχαν τη διάθεση να μιλήσουν γι αυτήν, οδηγώντας τον, μέσα από τις απαντήσεις και τα σχόλιά του, να μας αποκαλύψει και μερικά από όσα δεν ήταν τόσο εμφανή στην κατ’ ανάγκην συνοπτική παρουσίασή του.

17-4-2016

Τάσος Κωτσιόπουλος

Γιάννης Κίζης

αρχιτεκτονική υψίστης διδακτικότητας

(ηχογραφημένο)

Όλοι έχουμε καταλάβει ότι ο Ζήνωνας είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα, ένας άνθρωπος πληθωρικός και καλλιτέχνης και όλη του αυτή η πολυμέρεια παρέσυρε και τον ίδιο ώστε να μην καταφέρει να μας δείξει το κατά την γνώμη μου μεγαλύτερο προσόν της αρχιτεκτονικής του, το οποίο είναι ο χώρος, το πλάσιμο του χώρου.

Το κτίριο Επιστημών της Αγγλικής Σχολής ( Α΄ Βραβείο σε αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, Κρατικό Βραβείο)

Όποιος περπατήσει μέσα στο φουαγιέ της Αγγλικής Σχολής, αρχίσει και ανεβαίνει την ράμπα, φτάσει στο αμφιθέατρο, γυρίσει πίσω και δει τα παιδιά να κινούνται, τότε θα αντιληφθεί ότι ακόμη και αν γδύσετε αυτή την Σχολή από όλα τα κατά τα άλλα εμβληματικά και βαθυστόχαστα τεχνήματα των λεπτομερειών, ο χώρος θα εξακολουθεί να είναι αρχιτεκτονική υψίστης διδακτικότητας.

Μουσείο «Θάλασσα» στην ΑΓΙΑ ΝΑΠΑ, εσωτερικό

1ο Βραβείο σε Παγκύπριο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό

Κρατικό Βραβείο

Μουσείο «Θάλασσα» στην ΑΓΙΑ ΝΑΠΑ, εσωτερικό

1ο Βραβείο σε Παγκύπριο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό

Κρατικό Βραβείο

Το ίδιο ακόμη περισσότερο συμβαίνει στο Μουσείο της Αγίας Νάπας. Παρ όλα αυτά σήμερα δεν κατάφερες να δείξεις αυτό τον χώρο. Έτσι αν κανείς δεν σε ήξερε σήμερα, θα ενόμιζε ότι έχουμε μπροστά μας, έναν πάρα πολύ μορφωμένο άνθρωπο, έναν λάτρη της αρχαίας γραμματείας, έναν λάτρη των μαθηματικών, που καταφέρνει με τα χέρια του, με τα σίδερα με την γλυπτική του, με τις φωτογραφίες του –που σήμερα πλήρως αποτυχημένες για να μας δείξουν τον χώρο- να κάνει σημαντικά πράγματα. Πρέπει να βρεις ένα τρόπο για να παρουσιάσεις αυτή την αρχιτεκτονική. Θα βρεις ένα σκηνοθέτη να περνάει μέσα με ένα βίντεο, να αναπτύσσει τον χώρο, να βλέπουμε να κινείται.

Δημοτικό και Νηπιαγωγείο στον Ύψωνα

Ο χώρος τουλάχιστον στα δυο αυτά έργα που προανέφερα πάλλεται, ο χώρος ο υπαίθριος ή ο ημιϋπαίθριος στο Σχολείο στον Ύψωνα επίσης πάλλεται καθώς κυκλοφορείς στον περίδρομο των τάξεων, η καθώς κατηφορίζεις προς την αίθουσα των πολλαπλών χρήσεων που είναι οι πόρτες με τα γράμματα.

Δημοτικό και Νηπιαγωγείο στον Ύψωνα

Αυτό είναι το τεράστιο ταλέντο του Ζήνωνα, όπου καταφέρνει, ικανοποιώντας το κατά την γνώμη μου πρώτιστο ζητούμενο της Αρχιτεκτονικής : τον χώρο! Καταφέρνει να φτάνει μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια και να κάνει το έργο του Τέχνη.

Κυριάκος Κυριακίδης

η διάλεκτος παρέμεινε ατόφια

(ηχογραφημένο)

Κάτι τελευταίο και δεν θα ήθελα να θεωρηθεί Σωβινιστικό. Εγώ χάρηκα και σε ευχαριστούμε για αυτή την απλότητα με την οποίαν παρουσίασες τόσο σημαντικά πράγματα. Και προ πάντων η διάλεκτος, η οποία παρέμεινε ατόφια. Δεν «ελληνικούρησε», έμεινε διάλεκτος Κυπριακή και το χάρηκα βαθιά μέσα στην ψυχή μου. Και κάτι ακόμα.

Φωτογραφία από την μεταφορά και ένταξη του αντίγραφου του φημισμένου ναυαγίου της Κυρήνειας σκάφους Κερύνεια ΙΙ από την οροφή του Μουσείου

Είδα εκείνη την φωτογραφία του παιδιού που ξεκίνησε προσπαθώντας να σηκώσει ένα αυτοκίνητο και έφτασε σε επίπεδα να σηκώσει ίσως και κόσμο ακόμη

«ένα καράβι πάντως το σήκωσε» συμπλήρωσε ο Δημήτηρης Αντωνακάκης - αλλά έμεινε παιδί.

Ζήνων Σιερεπεκλής

Ο Ζήνων Σιερεπεκλής γεννήθηκε το 1947. Είχε ενεργό συμμετοχή στον απελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου και στην αντίσταση κατά του πραξικοπήματος του 1974. Φοίτησε στη Σχολή Σχεδιαστών Δοξιάδη (ΑΤΙ) στην Αθήνα, εργαζόμενος ταυτόχρονα στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Ηλία Σκρουμπέλου μέχρι το 1972. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Ρώμη, στη Σχολή La Sapienza, απ’ όπου αποφοίτησε το 1981. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα δημοσιογραφίας στη Σχολή Prodeo. Το 1981 άνοιξε μελετητικό γραφείο αρχιτεκτονικής στη Λευκωσία το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα.

Στη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας έλαβε μέρος σε περισσότερους από 30 αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς κερδίζοντας βραβεία σε 24. Έχει τιμηθεί τρεις φορές με το Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής και έργο του επελέγη στον κατάλογο των «φιναλίστ» για το 5ο Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής Mies Van Der Rohe 1997. Από το 2008 μέχρι το 2013 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας ως Καθηγητής Αρχιτεκτονικής. Ασχολείται με την καλλιτεχνική φωτογραφία, τη γλυπτική και τη ζωγραφική, με ατομικές και ομαδικές εκθέσεις καθώς και σχετικές εκδόσεις βιβλίων.