ΝΕΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΣΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΑ 

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

A΄ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΤΟΝ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ

Μόρφω Παπανικολάου 

Τα νέα τα έμαθα αμέσως μετά την προσγείωση μας στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Η Μόρφω Παπανικολάου, έλαμπε, γατί μόλις είχαν ανακοινωθεί τα αποτελέσματα και είχαν πάρει το πρώτο βραβείο στον κλειστό Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό για το Νέο Δημοτικό Σχολείο στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια στην Θεσσαλονίκη. Εισέπραξα μια παράξενη νεανική χαρά, σαν να ήταν το πρώτο βραβείο για μια νέα συνάδελφο που μόλις πρωτοξεκίνησε...

Στον διαγωνισμό αυτό που προκηρύχθηκε τον Αύγουστο του 2016 από το Αμερικανικό Κολλέγιο στην Θεσσαλονίκη, συμμετείχαν επτά επιλεγμένα γραφεία και δόθηκαν τα παρακάτω βραβεία: 

1ο βραβείο: 

SPARCH ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΟΥ/ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ

2ο βραβείο: ΜΕΤΕ ΣΥΣΜ – Μαρία Δέδα 

3ο βραβείο: Potiropoulos+Partners 

Τα πρώτα σκίτσα, η κεντρική ιδέα, η αφετηρία της σύνθεσης του 1ου Βραβείου χαρακτηρίζονται από μια αφοπλιστική απλότητα. Αυτή την απλότητα που συναντάμε στους μεγάλους συνθέτες, στους σημαντικούς δημιουργούς, που συλλαμβάνουν τα μηνύματα ενός θέματος και καταφέρνουν να τα εκφράσουν με ευαισθησία, μέσα από απλές και στιβαρές αρχιτεκτονικές χειρονομίες που τελικά εκπέμπουν μια παράξενη χαρά. 

Και εδώ για την μελετητική ομάδα όλα ξεκινούν από τα πρώτα παιδικά σκίτσα και περνούν αβίαστα στα τελικά σχέδια της μελέτης. 

«…αναρωτηθήκαμε αν η παρθενικότητά των παιδικών συνειρμών μπορεί να γίνει για μας το ‘εργαλείο’ ανίχνευσης του κόσμου τους και η γενέτειρα των δικών μας συνειρμών, ώστε να εκφράσουμε σε χώρο τις βαθύτερες επιθυμίες και ανάγκες της σχολικής τους εμπειρίας.» 

γράφουν στην τεχνική έκθεσή τους και προτείνουν: 

«ένα χώρο φαινομενικά απλό και οικείο. Ένα τόπο, όπου τα παιδιά να αντιλαμβάνονται το κτίριο σαν σπίτι τους και τον υπαίθριο χώρο σαν κήπο τους. Μια σχολική ατμόσφαιρα που να ισορροπεί ανάμεσα στην απελευθέρωση της παιδικής έκφρασης και την ανάπτυξή τους στο περιβάλλον των ενηλίκων.» 

 

"Η πρώτη συνειρμική αναφορά, η πρώτη σχεδιαστική αναζήτηση αφορά τις έννοιες των απλών γεωμετρικών σχημάτων. Το τετράγωνο, το παραλληλόγραμμο, το τρίγωνο, τον κύκλο. Ταυτοχρόνως, αφορά τις έννοιες του μικρού, του οικείου, της ατμόσφαιρας, της πρωτογενούς βιωματικής χωρικής εμπειρίας, Μεταφορικά και ουσιαστικά, τα πρωτογενή γεωμετρικά σχήματα μεταφέρουν ασυνείδητη εμπειρία γνώσης. Έχουν από την φύση τους εκπαιδευτικό χαρακτήρα, κινητοποιούν τον αντικατοπτρισμό των αισθήσεων και λειτουργούν ως εστία δημιουργικότητας." 

 

"Προσεγγίσαμε, τους παιδαγωγικούς στόχους του σχολείου, το πρόγραμμα και τον χώρο σαν μια σύνθεση συνεχούς ροής εναλλασσόμενων χωρικών εμπειριών. Μεταφράσαμε τα μεγέθη του προγράμματος σε επιφάνειες και όγκους και επιλέξαμε το μικρό μέγεθος για τη διαδικασία ‘αποσύνθεσης’ – ‘ανασύνθεσης’ του συνόλου. Επιλέξαμε το κύτταρο – τάξη, συνθέσαμε τους όγκους διπλώνοντας ή ξεδιπλώνοντας τα απλά γεωμετρικά σχήματα, δημιουργήσαμε διδακτικές ενότητες με στρέψεις και αλληλοτομίες και επιλύσαμε την απαιτητική λειτουργική πολλαπλότητα με γνώμονα την απλότητα."

Γενική Κάτοψη, η νότια πτέρυγα

Γενική Κάτοψη, η βόρεια πτέρυγα

Λεπτομέρεια τομής

"Προσεγγίσαμε τον κλειστό και τον υπαίθριο χώρο του προγράμματος ως σύνολο του ενιαίου σχολικού μικρόκοσμου. Επιλέξαμε την σύνθεση των αντιθέτων: επιλύσαμε με καθαρά σχήματα – τετράγωνο, παραλληλόγραμμο, τρίγωνο – τους κλειστούς χώρους και με κύκλους και ρευστές δομές τους υπαίθριους χώρους."

 

Γενικό Τοπογραφικό

"Φανταστήκαμε το σχολείο σαν μια χωρική ατμόσφαιρα, μια βιωματική εμπειρία που γεννά οικειότητα και, που ταυτόχρονα, κινητοποιεί τη φαντασία, καθώς αφυπνίζει με την αντίστιξη την εκπαιδευτική εμπειρία και τη μετατρέπει σε γνώση." 

 

Το μεγάλο ξύλινο στέγαστρο που διαχέεται ανάμεσα στην βιβλιοθήκη και το αμφιθέατρο

Οριζόντια και κατακόρυφα πετάσματα από ξύλινες περσίδες με ομοιογενείς αλλά και εναλλασσόμενους ρυθμούς, οργανώνουν την όλη σύνθεση οριοθετώντας ευχάριστους ημιυπαίθριους, υπαίθριους και σκιασμένους χώρους. 

Οι απέριττοι εσωτερικοί χώροι συσχετίζονται με το εξωτερικό φυσικό τοπίο μέσα από μεγάλα υαλοστάσια, που εγγράφονται στο πολυγωνικό περίγραμμα του κτιρίου 

Αίθουσα βιβλιοθήκης 

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 

Αίθουσες διδασκαλίας κατανεμημένες σε επί μέρους διδακτικές ενότητες, αρθρώνονται περιμετρικά γύρω από ένα κεντρικό αίθριο και διευρύνονται μέσω των μεγάλων ανοιγμάτων στον υπαίθριο χώρο αποτελώντας εναλλακτικές αυλές διδασκαλίας και διαλλείματος. 

Διευρυμένοι διάδρομοι συνδέουν τις επιμέρους διδακτικές ενότητες 

Έχει πραγματικά πολύ μεγάλο ενδιαφέρον όταν η όλη πλοκή της σύνθεσης, που ενώ ξεκινά από μια απλή παιδική απεικόνιση, με απλά γεωμετρικά σχήματα, χωρίς να χάσει αυτή την απλότητα και την αίσθηση του οικείου, είναι παράλληλα και συναρπαστική, μέσα από αδιάκοπες εναλλαγές ανάμεσα στο εσωτερικό και εξωτερικό, στο κλειστό ανοιχτό, το φωτεινό και σκοτεινό, το μικρό και το μεγάλο, το φανταστικό και το πραγματικό... Πρόκειται όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι μελέτητες για "μια σύνθεση συνεχούς ροής και εναλλασσόμενων χωρικών εμπειριών". 

Ας ξαναθυμηθούμε την προτελευταία ημερίδα ΕΣΩ, τον Φεβρουάριο του 2015, στην Στέγη Γραμματων και Τεχνών,

Ρένα Σακελαρίδου 

όπου η Ρένα Σακελαρίδου συν-ιδρύτρια με την Μόρφω Παπανικολάου του αρχιτεκτονικού γραφείου Sparch μας παρουσίασε μια άλλη βραβευμένη με 1ο Βραβείο μελέτη του κτιρίου γραφείων της Ακαδημίας Αθηνών στην οδό Σίνα, που είχε επίσης σαν αφετηρία και πηγή έμπνευσης μια αντίστοιχης απλότητας κεντρική ιδέα το μισάνοιχτο βιβλίο: «ένα βιβλίο κλειστό, ένα βιβλίο που ανοίγει».

SPARCH, ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΟΥ / ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ, 

ΚΤΗΡΙΟ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 

1ο ΒΡΑΒΕΙΟ, Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός 

Θα τολμούσα να πω ότι στις μελέτες του γραφείου SPARCH διακρίνω μια δωρικότητα μέσα από αρχικές επιλογές, που έχουν ένα αρχετυπικό χαρακτήρα. Από μια απλή κεντρική ιδέα καταλήγουν μέσα από μια επίπονη επεξεργασία, σε λύσεις που χαρακτηρίζονται από μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα  και μια συναρπαστική  οικειότητα. 

Παραθέτω στην συνέχεια την ομάδα μελέτης για το Νέο Δημοτικό Σχολείο στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια Θεσσαλονίκης

___________________________________________________

Στοιχεία του Έργου 

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: SPARCH 

Αρχιτέκτονες: Μόρφω Παπανικολάου, Ρένα Σακελλαρίδου 

Συνεργάτες Αρχιτέκτονες: 

Ε. Παπαευαγγέλου 

Γ. Παπανικολάου 

Κ. Μουστάκας 

Π. Λιάκου 

Ε. Βουλγαρίδου 

Γ. Κοντομηνάς 

Ι. Τάτλη 

Μ. Τσακμάκη 

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: Ι. Λαβασάς. Π. Ζέρβας, Μ. Ρηγοπούλου 

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: Π. Κικίδης, Σ. Παλπάνα, 

Β. Κικίδου, Ε. Μακρή 

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: Θ. Τιμαγένης 

Κάντε ΚΛΙΚ στις Εκόνες για μεγένθυση