ΜΑΝΟΣ ΠΕΡΡΑΚΗΣ: ΑΝΟΙΚΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΝΗΣ

ένα "έργο τέχνης"

σε  μια εξαιρετική  πορεία

  στην αρχιτεκτονική των Θεάτρων

Μάνος Περράκης

Φωτο: Φαίδων Περράκης

Αυτή η εικόνα, που μας φέρνει  στον νου έργα του   Magritte,  τραβήχτηκε τo περασμένo Σάββατο στην  βόρεια "αποσκιερή" Μάνη, στον Ζυγό. Ένα ακόμη ανοιχτό θέατρο, σχεδιασμένο από τον βραβευμένο αρχιτέκτονα Μάνο Περράκη ολοκληρώνεται, στην θέση Καμπινάρι της Πλιάτσας, δίπλα στην τρουλαία τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Νικολάου (10ος αι.)

Από την πρωτοποριακή για την εποχή της, Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το 1970, ο Περράκης συνεχίζει επί 43 χρόνια την εξαιρετική του πορεία  στην αρχιτεκτονική των θεάτρων που σχεδιάζει και επιβλέπει μέχρι την τελευταία τους λεπτομέρεια.

Νέα Σκηνή Εθνικού Θεάτρου, Αθήνα 1970,

αρχιτέκτων Μάνος Περράκης

 

Το θέατρο χωρητικότητας  1560 θέσεων, πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Δήμου Δυτικής Μάνης με στόχο  τη δημιουργία ενός ενεργού πυρήνα πολιτισμού στην περιοχή. Αποτελεί ένα χαρακτηριστικό τοπόσημο που ακολουθεί τις φυσικές κλίσεις του εδάφους και εντάσσεται αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον.  Όλες οι επεμβάσεις και οι κατασκευές διακρίνονται, ως προς το σχεδιασμό και τα υλικά κατασκευής τους, για την ηπιότητά τους και εκτελούνται με σεβασμό, λόγω της γειτνιάσης με τον βυζαντινό ναό και το φυσικό κάλλος της περιοχής.

Ο σχεδιασμός του υπαιθρίου θεάτρου βασίζεται στη μορφή του κοίλου ως αρχέγονου συμβόλου, αλλά και λειτουργικού προτύπου των ανοικτών θεάτρων από την κλασική αρχαιότητα μέχρι και τις ημέρες μας. Ο αρμονικός συσχετισμός, ανάμεσα στους ομόκεντρους ημιτελείς κύκλους, που ορίζονται από τις επάλληλες σειρές εδωλίων, και την πληρότητα της κυκλικής ορχήστρας, δημιουργεί ένα δοχείο που ιδανικά  συμπυκνώνει την ουσία της θεατρικής τέχνης, καθώς, όταν γεμίζει από θεατές, μετουσιώνεται σε ένα ζωντανό κέλυφος που πάλλεται στους ρυθμούς του δραματικού λόγου και της σκηνικής δράσης.

 Φωτο: Νίκος Ορφανός

 

Ακολουθώντας τα κλασικά πρότυπα, με τη σωστή εκμετάλλευση της κλίσης του φυσικού βράχου από πωρόλιθο και της γεωμορφολογίας του οικοπέδου, το κεντρικό τμήμα του κοίλου έχει  λαξευτεί στο πρανές του λόφου, με προσανατολισμό προς δυσμάς, προσφέροντας άμεση θέα προς τον Μεσσηνιακό κόλπο και το ηλιοβασίλεμα.

 Φωτό Γρηγόρης Καμπίτσης

Το υλικό της λάξευσης έχει, στο σύνολό του, χρησιμοποιηθεί στις τοιχοποιίες του θεάτρου και των προσκτισμάτων του, ώστε, σε συνδυασμό με τη χρήση τοπικού πωρόλιθου από τα λατομεία της περιοχής,  να ενταχθούν, αισθητικά, στο ιδιόμορφο τοπίο και το χαρακτήρα της Μάνης.

Το θέατρο εγγράφεται σε ένα νοητό κύκλο ακτίνας 25,30 μ. Η όλη σύνθεση επικεντρώνεται σε ένα λιτό και απέριττο σχεδιασμό, ώστε να επιτευχθεί η καθαρότητα και η ευανάγνωστη εικόνα της σύλληψης. Η κάτοψη του κοίλου διαμορφώνει ένα μόνο διάζωμα και είναι κατά τι μεγαλύτερη του ημικυκλίου. 

Υψώνεται έχοντας την απαραίτητη κλίση, ώστε να εξασφαλίζει απρόσκοπτη ορατότητα για όλους τους θεατές προς την ορχήστρα, τη σκηνή δηλαδή του θεάτρου. Η κυκλοφορία των θεατών διευκολύνεται από εννέα ακτινωτά διατεταγμένες κλίμακες οι οποίες χωρίζουν το διάζωμα σε οκτώ συμμετρικές σφηνοειδείς κερκίδες, όπου διατάσσονται και διευθετούνται δεκαέξι σειρές καθισμάτων από τις οποίες στην πρώτη και την τελευταία σειρά διαμορφώνονται θώκοι. 

 Φωτό Γρηγόρης Καμπίτσης

Οι κλίμακες απολήγουν σε έναν περιμετρικό καμπυλόγραμμο διάδρομο, στο κέντρο του οποίου έχουν κατασκευαστεί εξοπλισμένες καμπίνες ελέγχου φωτισμού και ήχου, οι οποίες έχουν λαξευτεί μέσα στο βράχο.

Κάτω από τα πλευρικά τμήματα του κοίλου διατάσσονται όλοι οι απαραίτητοι χώροι για την εύρυθμη και άρτια λειτουργία ενός σύγχρονου θεάτρου, στη μεν βορινή πλευρά, σε τρία επίπεδα, διαμορφώνονται καμαρίνια,  χώροι διευθυντού σκηνής, προσωπικού, τεχνικών, αποθηκευτικοί χώροι καθώς και χώρος προετοιμασίας και σύντομης παραμονής ηθοποιών, στη δε νότια, οι αποθηκευτικοί χώροι των σκηνικών, του ηλεκτρολογικού, μηχανολογικού και άλλου απαραίτητου εξοπλισμού.

 

Φωτο: Νίκος Ορφανός

 

Η ομόκεντρη προς το κοίλο σκηνή είναι κατά βάση κυκλική, με συνολική διάμετρο 16,70 μ., και χωρίζεται από το κοίλο με διάδρομο πλάτους 1,80 μ. Λόγω της κατωφέρειας, το δυτικό άκρο της προεκτείνεται, διαμορφώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, ένα υπερυψωμένο ευθύγραμμο μέτωπο που προσφέρει μεγαλύτερο ωφέλιμο χώρο για τη φιλοξενία παραστάσεων με μεγαλύτερες σκηνικές απαιτήσεις.  

Ολόκληρη η έκταση του οικοπέδου θα διαμορφωθεί σε πάρκο με συμπληρωματικές τοπικές δενδροφυτεύσεις, φυσικές διαδρομές, πλατώματα και χώρους συνάθροισης, που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλο το χρόνο. 

Φωτο: Φαίδων Περράκης

Μέσα στην μελαγχολική  χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα,  φίλοι και συνεργάτες ταξίδεψαν το Σάββατο 9 Μαρτίου στην Μάνη για να χαρούν  το υπέροχο αυτό θέατρο του Μάνου και των συνεργατών του. Μια αναπάντεχη σύμπτωση δεν μου επέτρεψε να παρευρεθώ. Τα καλά νέα όμως έφτασαν γρήγορα:

  

·        η ηθοποιός κα Λυδία Κονιόρδου, εντυπωσιασμένη απο τον χώρο του θεάτρου, απήγγειλε στίχους, μαγεύοντας τους παριστάμενους.

·        ο Πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» Σταύρος Μπένος, που είχε και την πρωτοβουλία για τη δημιουργία αυτού του θεάτρου, χαρακτήρισε το Ανοικτό Θέατρο Μάνης ως ένα σύγχρονο μνημείο με δυνατότητες να γίνει τοπόσημο της περιοχής, θέτοντας παράλληλα προτάσεις για το θεσμικό του πλαίσιο.

·        ο Μάνος Περράκης, έκανε μια σύντομη ενημέρωση για τη φιλοσοφία της μελέτης και την εξέλιξη των εργασιών, τονίζοντας ότι έγιναν με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, τον άνθρωπο και τους τεχνικούς.

·        η Ασπασία Λούβη – Βυζαντινολόγος και Γενική Διευθύντρια του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Πειραιώς, έθεσε ως βασικό θέμα τη διατήρηση και συντήρηση του χώρου.

·        ο Γιώργος Κουρουπός – συνθέτης και καλλιτεχνικός Διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής, χαρακτήρισε το Ανοικτό Θέατρο Μάνης ως ένα Θέατρο πολύ υψηλής αισθητικής, με την ευχή να αποκτήσει και η χρήση του, στο μέλλον μια αντίστοχη αισθητική της κατασκευής.

·        ο Πέτρος Θέμελης – αρχαιολόγος, έθεσε εαυτόν στη διάθεση της Δημοτικής Αρχής, με σκοπό να μεταδώσει τη σημαντική και πολύχρονη εμπειρία του από το Θέατρο της Αρχαίας Μεσσήνης,

·        ο Κώστας Τσόκλης –εικαστικός, σχολίασε χαρακτηριστικά ότι «βρέθηκε ενώπιον ενός έργου τέχνης».

Φωτό Γρηγόρης Καμπίτσης

 Με τον Μάνο μας συνδέει μια πολύ στενή φιλία από την δεκαετία του ΄70 που δούλεψα στο γραφείο του σαν νέος αρχιτέκτονας και από τότε βιώνουμε κοινές αγωνίες για την αρχιτεκτονική μέσα από ξεχωριστές συνεργασίες. Με συγκινεί η σεμνότητα και το ήθος που χαρακτηρίζει τις αρχιτεκτονικές του προσεγγίζεις και εύχομαι γρήγορα να μας παρουσιάσει το συνολικό του έργο στα θέατρα στην έκθεση που προετοιμάζεται σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη.

Συντελεστές του έργου:
Μάνος Περράκης, Γρηγόρης Καμπίτσης, Φαίδων Περράκης, αρχιτέκτονες
Σούσης Δανιήλ, πολιτικός μηχανικός
Γρηγόρης Καφετζόπουλος, μηχανολόγος ηλεκτρολόγος

Ψυχογυιόπουλος Ηλίας, Κατασκευαστής

↑ Click images to enlarge the photo