ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΕ ΑΞΟΝΑ ΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ (RE THINK ATHENS)

γιατί   δεν συμμετείχαμε,

 ή  άλλη μια χαμένη ευκαιρία

για τους έλληνες μελετητές?

 

 Για τον διαγωνισμό της Πανεπιστημίου έχω ήδη τοποθετηθεί θετικά σε προηγούμενες αναρτήσεις από τον Δεκέμβριο του 2010. Πιστεύω πραγματικά στην κεντρική του ιδέα και τον στόχο, όπως έχει διατυπωθεί από τον Παναγιώτη Τουρνικιώτη, και ομολογώ ότι από πολύ νωρίς συναποφασίσαμε με τον Δημήτρη Διαμαντόπουλο να συμμετάσχουμε με τους συνεργάτες μας, μια και η  υπόθεση του κέντρου της πόλης της Αθήνας, μας απασχολεί πολύ έντονα  και συστηματικά, εδώ και πολύ καιρό. 

Έχω μάλιστα την πεποίθηση ότι ο Διαμαντόπουλος, ως βασικός μελετητής της πεζοδρόμησης της Διονυσίου Αεροπαγίτου, είναι ίσως ο σημαντικότερος σήμερα έλληνας αρχιτέκτονας σε θέματα διαχείρισης του δημόσιου χώρου μεγάλης κλίμακας.

Άποψη της Διονυσίου Αεροπαγίτου

Ξεκινήσαμε αυτή την συνεργασία πολύ πριν ακόμη δημοσιευτεί (τραγικά καθυστερημένα) η προκήρυξη του Διαγωνισμού. Συζητήσεις, προβληματισμοί, φωτογραφίσεις, περιπλανήσεις, συγκέντρωση αρχειακού υλικού, σκίτσα, σκέψεις και επιλογές, είχαν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό θέμα που χρειάζεται χρόνο  και σοβαρή επεξεργασία. Είναι πλάνη ότι ένα τόσο πολύπλοκο και πολυδιάστατο θέμα μπορεί να αντιμετωπισθεί με μια «φαεινή» τάχα ιδέα, με μια εμπνευσμένη χειρονομία. 

 

Ώσπου ήρθε η ώρα και βρεθήκαμε μπροστά στην μεγάλη  οθόνη του γραφείου, να παρακολουθούμε την παρουσίαση του υλικού της προκήρυξης από τον συνεργάτη μας Τάκη Μπαρούς επί πέντε ολόκληρες ώρες .

Αφνιδιαστήκαμε. Στην συζήτηση που ακολούθησε μόλις ολοκληρώθηκε η παρουσίαση, δώδεκα αρχιτέκτονες ομόφωνα δηλώσαμε ότι εγκαταλείπουμε την προσπάθεια  αρνούμενοι να συμφιλιωθούμε με τα εξής θέματα της προκήρυξης:

1.                 Θεωρούμε προσβλητικό να επισημαίνεται στην προκήρυξη η γνωστή κατάπτυστη παγκόσμια πρωτοτυπία, που δεν επιτρέπει στον έλληνα μελετητή να έχει την επίβλεψη του έργου του. Είναι εντελώς παράλογο, σε ένα τέτοιο θέμα που δεν είναι κτίριο, αλλά διαμόρφωση δημόσιου χώρου, ο μελετητής να παρακολουθεί από μακριά τις χαράξεις, τα υλικά τον τρόπο τοποθέτησης. Η εφαρμογή μιας τέτοιας μελέτης στην κυριολεξία απαιτεί την διαρκή παρουσία του μελετητή, που οφείλει να δώσει πνοή στο έργο του, να εμφυσήσει και να μεταφέρει στους συμμετάχοντες στην υλοποίησή του, το πνεύμα της μελέτης, που μόνο αυτός μπορεί να το κάνει. Απορώ πως πάρθηκε μια τέτοια απόφαση, να παραμείνει το θέμα ανοιχτό, σε ένα διαγωνισμό που υποστηρίζεται από το Κοινωφελές Ίδυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης και όχι από το Ελληνικό κράτος που ακόμα κωφεύει εις όφελος κάποιων...

2.                  Ο χρόνος  των δυόμισι ουσιαστικά μηνών  (ο Αύγουστος ως γνωστό  εξαιρείται) που δόθηκε στους μελετητές, είναι πραγματικά ελάχιστος για ένα έργο τέτοιας κλίμακας και σοβαρότητας. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία, όταν ας πούμε ένας τρέχων διαγωνισμός  για ένα πάρκο στην Κύπρο έχει διάρκεια προετοιμασίας 6 μηνών.

3.                 Σε μια εποχή οικονομικής δυσπραγίας στην Ελλάδα, ο διαγωνισμός απαιτεί  μια μεγάλη χρηματοδότηση ιδιαίτερα για τα γραφεία που θα καταφέρουν να παρακολουθήσουν και τις δύο φάσεις του Διαγωνισμού. Στην ουσία οι έως 8 μελετητικές ομάδες που θα επιλεγούν, πρέπει τελικά να πραγματοποιήσουν πλήρη σχέδια και 3 μακέτες σε κλίμακα 1:200! και αν δεν πάρουν το πρώτο ή δευτερο βραβείο τα χρήματα που τους αναλογούν, δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα του Διαγωνισμού.

Πιο αναλυτικά, τα χρήματα που ορίζονται  και για τις δύο φάσεις, για το μεν δεύτερο βραβείο είναι 58.500 €, ενώ το τρίτο βραβείο παίρνει 28.600 €, χωρίς τον ΦΠΑ. Το ποσό των 20.300 €  που θα πάρουν τα υπόλοιπα 5 γραφεία που θα επιλεγούν, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να καλύψουν τα έξοδα και για τις δύο φάσεις στις οποίες  πρέπει υποχρεωτικά να συμμετάσχουν. Εκτός αν οι μελετητικές ομάδες, που συγκροτούνται εκτός από αρχιτέκτονες μηχανικούς,  από αρχιτέκτονες τοπίου, φυτοτέχνες, εικαστικούς, αρχιτέκτονες φωτισμού, πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους  και ειδικούς για τα προβλήματα της πόλης συμβούλους, διαθέτουν άμισθους συνεργάτες, φοιτητές ή άλλους εθελοντές αρχιτέκτονες που έχουν εξασφαλίσει την διαβίωσή τους. Στην συγκεκριμένη οικονομική συγκυρία, πολλοί θα θέλαμε να κάνουμε μια υπέρβαση, αλλά είναι πραγματικά άδικο να διεκδικείς μια θέση ανάμεσα ας πούμε στους στους 6 που θα επιλεγούν από τις εκετοντάδες που εκτιμώ ότι θα συμμετάσχουν και σε περίπτωση που επιλεγείς, να μην μπορείς να καλύψεις τα έξοδα σου.

4.                 Τέλος θα αναφερθώ στην πληρότητα και την ποιότητα των υποβάθρων, που δόθηκαν με την προκήρυξη. Έλειπαν λήψεις από ψηλά (bird’s view) και σωστές ορθοφωτογραφικές αποτυπώσεις των όψεων. Κατά την εκτίμησή μου, απαιτείται πολύ επεξεργασία ( άρα κόστος ) για να φτάσει κανείς σε μια ευαίσθητη παρουσίαση.

Περίμενα υπομονετικά να υποβληθούν οι μελέτες στις 7 Σεπτεμβρίου, για να διατυπώσω τις ενστάσεις  όλης της ομάδας. Δεν ήθελα να προκαλέσω όσους μελετητές συμμετείχαν.

Λίγες ημέρες πριν μου ζήτησαν να συμμετάσχω στην κριτική επιτροπή σαν πρώτο αναπληρωματικό μέλος. Η αντίθεσή μου στα διαδικαστικά και ουσιαστικά θέματα του διαγωνισμού, με οδήγησε στο να μην αποδεχτώ την τιμητική κατά τα άλλα πρόταση.

Λυπούμαι πραγματικά, που αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψαμε μια προσπάθεια, ένα όραμα θα έλεγα,  το οποίο μας απασχολεί  πολύ σοβαρά εδώ και καιρό. Πιστέψαμε ότι είχαμε μια ευκαιρία να καταθέσουμε τις προτάσεις μας που επεξεργαζόμαστε επί μακρόν και τελικά ο αγωνοθέτης με τους όρους που προσδιόρησε μας στέρησε αυτή την δυνατότητα. Παράλληλα ανησυχώ για το που οδηγούνται πλέον τα πράγματα.

Η απαξίωση των ελλήνων αρχιτεκτόνων είναι πια δεδομένη. Αλλά εκτιμώ ότι πρέπει να διαφυλαχθούν κάποιες στοιχειώδης αξίες, διαφορετικά φαίνεται ότι θα εξελιχθούμε σε θεατές ενός δράματος, στο οποίο θα πρωταγωνιστούν εύρωστοι  ξένοι μελετητές και πανεπιστημιακοί μεγάλων ευρωπαϊκών και αμερικανικών πανεπιστημίων. Ήδη έχω τοποθετηθεί σχετκά με το θέμα σε παλαιότερη ανάρτηση (κάντε ΚΛΙΚ εδώ) και εξακολουθώ να αγωνιώ.

Μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστό πόσες τελικά θα είναι οι ελληνικές συμμετοχές στον Διαγωνισμό. Το μέγεθος αυτό θα δικαιώσει ή θα αποδυναμώσει αυτή την τοποθέτηση. Ας περιμένουμε . Θα δείξει!

Οι εικόνες  που παρατίθενται είναι από το προσωπικό μου αρχείο και την προκήρυξη του Διαγωνισμού.

Διαβάστε την σχετική με το θέμα επιστολή του αρχιτέκτονα Τάσου Μπίρη που μου έστειλε στις 26 ΣΕΠΤ  2012, πατώντας εδώ